Bugün sizlere dindarlığıyla ün salmış olan Yahudilerin bir kesimi olan Harediler'den bahsedeceğim.
Bu toplumun çok radikal eylemleri olmasıyla birlikte İslam dinine ait bazı ibadetlere yakın ibadetleri de gerçekleştirdiğini de aktaracağım. Bu eylemleri 10 başlık altında inceleyelim:
-Kosher Gıda: İbranice de uygun anlamına gelen kosher, İslam dinindeki helal gıda ile aynı anlama gelmektedir aslında. Musevilik inancına uygun olarak üretilmiş ürünlere kosher belgesi verilir ve kosher olmayan ürünler Harediler tarafından asla tüketilmemektedir.
-Barechu: Yahudi dininde barechu, dua etmek için ibadete çağırı yapılmasıdır teorik olarak bu durum bizdeki ezan ile aynı daldadır diyebiliriz. Şehrin yüksek bir yerine çıkılıp insanlara olabildiğince yüksek sesle çağrı yapılmakta.
-Askerlik: İsrail devletinde kadınlar 2 yıl erkekler ise 3 yıl askerlik yapmakta. Ancak Harediler hayatlarını dine adadıkları için askere gitmezler, ayrıca sadece din işleriyle uğraşsınlar diye devlet onlara para vermektedir.
-Giyimleri: Haredi erkekleri siyah elbise, fötr şapka ve kalpak giyerler ayrıca başları açıkken dua etmeleri din açısından günah olduğu için kipa denilen şapkayı takmadan ibadetlerini etmezler. Kadınları ise İslam dinindeki gibi siyah çarşaf giyerler ve sadece gözleri görünür.
-Çocuk Doğum oranı ve Çocukları Sünnet: Yahudi toplumu şu an 15 milyon civarındadır. Devlet ise insan sayısını arttırmak için maddi yardım politikası uygulamaktadır. Yahudi toplumunda çocuk doğum oranı ortalama 3 çocuk iken Harediler de ise bu durum 7 çocuk sayısını göstermekte. Tıpkı İslam dinindeki gibi erkek çocukların sünnet olması Musevilikte de bir ibadet biçimidir çocuklar genellikle 7 günlükken sünnet olurlar.
Ultra Ortodoks Yahudiler: Harediler-Haredilerin İsrail Devleti'ne Bakış Açısı: Her ne kadar İsrail devleti tarafından desteklenmiş olsalarda, İsrail'in dine aykırı olarak kurulduğunu belirtmektedirler. Bundan dolayı Haredilerin belli bir kısmı ABD'de yaşamaktadır. Gerekçe olarak ise Museviliğe göre İsrail Devleti Mesih gelmeden kurulamaz, kurulursa da dine aykırı olmuş olur. Bundan dolayı ise Harediler Kudüs topraklarında Filistin Devletinin egemenliği altında yaşamayı daha uygun bulmaktadırlar.
-Şabat Günü: Tevrat'a göre Tanrı dünyayı 6 günde yaratmış ve 7. günde dinlenmiştir. Yahudilerde ise şabat günü olarak adlandırılan dinlenme günü ve aile bağlarını güçlendirme günü vardır. O gün cumartesi günü olarak bilinmektedir ve şabat gününde asla paraya dokunulmaz ve gerek olmadıkça arabaya binmezler. Musevilikte hafta pazar gününden başlar cuma gecesi biter.
-Yom Kippur: Tövbe veya günah çıkarma için tutulan oruç. Yahudiler 25 saat oruç tutar ve oruç sırasında hiçbir şey yemez ve içmezler. Oruç, Yom Kippur'dan önceki gün başlar ve oruç sırasında Yom Kippur için hazırlık yapılır. 13 yaş altı çocukların, yaşlıların ve hamile kadınların tutması zorunlu değildir.
-Vefat: Harediler yakın akrabalarının veya tanıdıklarının vefat haberini aldıkları zaman elbiselerinden bir parça yırtarlar. 8 gün boyunca yıkanmazlar ancak sadece ellerini soğuk suyla yıkayabilirler.
-Hamursuz Bayramı: Yahudilerin Mısır'dan kaçarken aceleyle pişirdikleri mayasız ekmek "Matza" da bayramın sembolü olarak olarak kabul ediliyor. Bayram boyunca normal ekmek yemek ise Yahudi şeriatına göre haram olarak nitelendiriliyor. Kutlanışı ise çok değişik olmasıyla birlikte bir o kadarda hayrete düşürüyor insanı. Bu bayramda mayaya temas etmiş maddeler kullanılmıyor, hatta bazı evlerde sadece bu bayram için mutfak bile var. Eşyalarını alüminyum folyo ile kaplayıp öyle muhafaza ediyorlar hamursuz bayramlarında. Bayramdan bir gün önce ekmekler bir ateşin içine atılıp yakılıyor ve bayramda ise matza ile şarap birlikte tüketilerek bayram ritüeli gerçekleştiriliyor.
Bu yazımda yüzyıllardır dünyanın her toprağında olan Yahudilerin bir kolu olan Haredilerin radikal inançlarını anlattım sizlere.
Sürç-i Lisan Ettiysem Affola. Bir dahaki okumalarda görüşmek dileğiyle.
Yazar: Hasan Yıldırım
#harediler #ibadet #islam #kosher #ortodoks #yahudi
https://haberton.com/ultra-ortodoks-yahudiler-harediler/
Yorumlar
Yorum Gönder